Vleermuizen opsporen met eDNA in spouwmuren: De innovatieve methode van Vleermuistest.nl uitgelegd.
Vleermuizen vormen een essentieel onderdeel van ons ecosysteem, maar hun aanwezigheid in spouwmuren kan zowel een uitdaging als een kans zijn voor onderzoek. Traditioneel gezien vertraagt het opsporen van vleermuizen in gebouwen bouw- en isolatieprojecten. Gelukkig biedt de opkomst van eDNA (environmental DNA) als methode voor het opsporen van vleermuizen een revolutionaire oplossing.
eDNA is een verzamelnaam voor genetisch materiaal afkomstig van organismen, dat gevonden kan worden in de omgeving zonder dat je de organismen zelf hoeft te zien of te vangen. Dit kunnen huidcellen, haren, schubben, uitwerpselen, of speeksel zijn die in omgevingsmonsters zoals water, bodem, spouwmuur, gevel of lucht worden aangetroffen. Door deze sporen te analyseren, kunnen wetenschappers bepalen of er vleermuizen aanwezig zijn in spouwenmuren en welke soorten in een bepaald gebied aanwezig zijn.
In het geval van vleermuizen kunnen hun DNA-sporen op de gevels en in- en uitvliegopeningen opgenomen worden doormiddel van de gevalideerde sponsmethode van Vleermuistest.nl.
1. Monsters verzamelen: Dit kan inhouden dat stof of ander materiaal uit de spouwmuren wordt verzameld met behulp van sponsmonsters. De sponsmethode houdt in dat er doormiddel van een spons eDNA wordt opgenomen via de gevel en/of in- en uitvliegopeningen van de betreffende gebouwen.
2. Laboratoriumanalyse: Deze materialen worden naar ons laboratorium gestuurd, waar de beginselen van polymerasekettingreactie (PCR) worden gebruikt om het DNA van vleermuizen in de monsters op te sporen en te vermenigvuldigen.
3. Optioneel is de Identificatie van Soorten: Zodra het vleermuis-DNA is geïsoleerd, worden de DNA-sequenties vergeleken met databanken om te bepalen welke soorten vleermuizen aanwezig zijn. Dit kan vaak met een hoge precisie en op soorts-niveau.
Niet-invasief: Een van de grootste voordelen is dat eDNA niet-invasief is. In tegenstelling tot visuele inspectie of het opzetten van mistnetten, hoeven ecologen geen enkele verstoring in de leefomgeving van de vleermuizen te veroorzaken.
Hoge nauwkeurigheid en specificiteit: eDNA-technieken kunnen vleermuissoorten met hoge gevoeligheid en nauwkeurigheid identificeren, wat vooral nuttig is in stedelijke omgevingen waar meerdere soorten dicht bij elkaar kunnen leven.
Snelle resultaten: Terwijl traditionele methodes weken in beslag kunnen nemen vanwege de noodzaak van fysieke waarnemingen gedurende verschillende seizoenen, kan eDNA vaak sneller resultaten leveren.
Kostenefficiënt op systeemniveau: Hoewel de eerste testen en analyses een zekere kostenimpuls kunnen betekenen, wegen de voordelen overbodige vertraging en gebrek aan precisie daarin ruimschoots op in isolatieprojecten.
Beschermingsplannen: Met nauwkeurige gegevens over de aanwezigheid van vleermuizen kunnen ontwikkelaars en ecologen samen plannen opstellen om vleermuizen te beschermen terwijl zij bouwwerkzaamheden of isolatiewerkzaamheden uitvoeren.
Monitoringprogramma's: Deze methode is ideaal voor lange termijn monitoring van vleermuispopulaties in stedelijke omgevingen, die vaak onder druk staan door habitatveranderingen.
Beheerbeleid: De resultaten van zulke onderzoeken kunnen gemeenschappen helpen bij het opstellen van richtlijnen en beleid om vleermuizen als beschermde soorten adequaat te beheren.
Onderzoekers en ecologen staan nog steeds aan het begin van wat met eDNA mogelijk is, maar de toepassingen en innovaties blijven zich ontwikkelen. Het gebruik ervan in de context van het opsporen van vleermuizen in de spouwmuren wijst opnieuw naar een toekomst waarin ecologie effectief kan samenwerken met de druk van de ontwikkeling en het behoud van biodiversiteit in evenwicht kan worden gehouden. Met vooruitziend onderzoek zoals dat naar eDNA, staan wij aan de rand van een nieuwe wereld waarin ecologisch verantwoorde ontwikkeling werkelijkheid wordt.
